Menu
Ogólnopolski projekt badawczy
Szanowni Państwo,
Przekazujemy Państwu raport z badań Dobre i złe wiadomości – życie online i offline a zdrowie psychiczne polskich nastolatków, opracowany w ramach projektu badawczego „Zdrowie psychiczne młodych cyfrowych”. Zawarte w nim treści mają wspierać rzetelną publiczną debatę nad tym, w jaki sposób technologie są zarówno w pozytywny, jak i negatywny sposób powiązane ze zdrowiem psychicznym młodych ludzi. Koncentrujemy się na czynnikach ryzyka, a także na takim korzystaniu z cyfrowych technologii, które wzmacnia zdrowie psychiczne, buduje relacje i poszerza ich możliwości.
W raporcie prezentujemy wieloaspektowe spojrzenie na sposób, w jaki młodzież korzysta z internetu i cyfrowych narzędzi ekranowych. Ważnym aspektem jest tu przede wszystkim zwrócenie uwagi nie tylko na zdrowie psychiczne, ale także na zachowania samobójcze występujące wśród młodzieży, co do tej pory nie było szczególnie rozwinięte w badaniach z tego zakresu. Uzyskane w naszym badaniu wyniki są w wielu obszarach nieoczywiste i wskazują na to, że stereotypowe przekonania dotyczące młodych ludzi i mediów cyfrowych są często nietrafne i nieprawdziwe, a często opierają się na nieuzasadnionych uproszczeniach.
W niektórych obszarach wyniki mogą budzić niepokój, w związku z tym wymagają uważnej, ale jednocześnie mądrej reakcji edukacyjnej i profilaktycznej. Równolegle w raporcie można odnaleźć pozytywne informacje o praktykach cyfrowych, które budują kompetencje, wzmacniają więzi i poczucie sprawczości. Te wyniki wskazują, że warto częściej ufać młodzieży, ale nie należy tracić przy tym czujności i bieżącego zainteresowania ich środowiskiem. Przy mądrym, wspierającym towarzyszeniu osób dorosłych, pozytywne wykorzystanie mediów cyfrowych może realnie chronić zdrowie psychiczne nastolatków — pomagać w szukaniu wsparcia, regulowaniu emocji, rozwijać zainteresowania i wzmacniać poczucie przynależności.
Projekt „Zdrowie psychiczne młodych cyfrowych” wpisywał się w podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2025/2026 określone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, tj. punkt 4 (Profilaktyka przemocy rówieśniczej. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, wsparcie w kryzysach psychicznych) oraz punkt 5 (Promowanie higieny cyfrowej i bezpiecznego poruszania się w sieci. Rozwijanie umiejętności krytycznej analizy informacji dostępnych w Internecie. Poprawne metodycznie wykorzystywanie przez nauczycieli nowoczesnych technologii, w szczególności opartych na sztucznej inteligencji oraz korzystanie z zasobów Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej).
Zapraszamy Państwa do pobrania przygotowanego przez nas raportu z badań oraz infografik bezpośrednio związanych z badaniem. Dziękujemy za Państwa zaangażowanie.
Zespół Fundacji Dbam o Mój Z@sięg
Zespół Banku Gospodarstwa Krajowego
Zobacz szkolenie:
Szkolenie dla:
Szkół – uczniów, rodziców i nauczycieli – oraz firm – pracowników i menedżerów
Zobacz szkolenie:
Szkolenie dla:
uczniów, rodziców i nauczycieli
Metodologia badań - najważniejsze aspekty
Do udziału w projekcie zaproszono uczniów klas siódmych szkół podstawowych oraz klas trzecich szkół ponadpodstawowych (liceów, techników, szkół branżowych).
Badanie zostało realizowane metodą ankiety audytoryjnej CAWI (wersja zdigitalizowana narzędzi wypełniana w pracowni komputerowej szkoły).
Zgodę na badania w szkołach każdorazowo wydawał dyrektor/ka placówki. Ich zadaniem była również prezentacja informacji na temat badania (na podstawie materiałów informacyjnych przygotowanych przez zespół badawczy) wśród uczniów i rodziców, kontakt z rodzicami oraz zebranie od nich czynnej zgody na udział dziecka w badaniu.
W czasie realizacji badania w szkole musiała być dostępna co najmniej jedna osoba kompetentna do udzielenia pomocy (psycholog lub pedagog szkolny, wychowawca lub inna osoba wyznaczona przez dyrektora).
Po zakończeniu badania do wszystkich szkół wysłano komunikat, że wśród uczniów są osoby mierzące się z myślami samobójczymi i z doświadczeniem przebytej próby samobójczej. W związku z tym zaproponowano szkołom natychmiastowe, bezpłatne formy wsparcia.
Udział dziewcząt i chłopców pozostawał zbliżony w obu grupach. W klasach siódmych szkół podstawowych odnotowano niemal równowagę płci: chłopcy stanowili nieco ponad połowę (51%), a dziewczęta nieznacznie mniej (49%). Analogiczny wynik uzyskano w klasach trzecich szkół ponadpodstawowych. Chłopcy (52%) i dziewczęta (48%) tworzyli porównywalne części próby, co ograniczało ryzyko stronniczości płci w dalszych analizach.
Prawie połowa uczniów biorących udział w badaniu (42%) – to uczniowie mający 18 lat, kolejne 18% – to siedemnastolatkowie. Z przeprowadzonych badań wynika, że 29% respondentów – to uczniowie mający 13 lat, pozostała część badanych osób – to szesnastolatkowie (5%), piętnastolatkowie (3%), czternastolatkowie (1%) i uczniowie w wieku dwunastu lat (2%).
Decyzja o dalszym wykorzystaniu materiału empirycznego pozostaje podporządkowana zasadom anonimizacji, ograniczenia dostępu i zachowania integralności danych, tak aby wtórne analizy nie naruszały bezpieczeństwa uczestników i nie podważały udzielonych im gwarancji poufności.
Najważniejsze rekomendacje
Edukacja młodzieży – uznanie roli odbiorcy jako współtwórcy obiegu treści.
Wspieranie właściwych postaw i wartości – kształtowanie etyki uczestnictwa w sieci: empatia, asertywność i odpowiedzialność za słowo.
Wzmacnianie przekazu dotyczącego pozytywnego potencjału wykorzystania technologii cyfrowych.
Odejście od narracji „wszyscy młodzi są ciągle online” na rzecz rozumienia zróżnicowanych praktyk korzystania z internetu.
Odejście od polityki bezwzględnych zakazów do mądrego zarządzania nowymi technologiami w szkole/klasie.
Odejście od prostych wskaźników „czasu online” na rzecz jakości i celów aktywności.
Wspieranie inicjatyw zachęcających młodzież do bycia aktywnym społecznie (online i offline).
Różnicowanie działań profilaktycznych i edukacyjnych ze względu na wiek i płeć.
Podniesienie minimalnego wieku użytkowników mediów społecznościowych i stopniowany dostęp do funkcji.
Dopasowanie profilaktyki zdrowia psychicznego do wieku, płci i typu szkoły.
Edukacja uczniów w zakresie rozpoznawania kryzysu emocjonalnego i suicydalnego oraz adekwatnego reagowania w takiej sytuacji.
Podnoszenie kompetencji nauczycieli i innych specjalistów pracujących z młodzieżą w zakresie rozpoznawania i reagowania na kryzys samobójczy uczniów.
Prowadzenie działań profilaktycznych w obszarach przeciwdziałania przemocy rówieśniczej, zażywania substancji psychoaktywnych oraz nadużywania technologii cyfrowych.
Prowadzenie profilaktyki zdrowia psychicznego również w środowisku cyfrowym.
Upowszechnianie informacji na temat ogólnodostępnej, specjalistycznej oferty pomocy dla dzieci i młodzieży.
Nowe regulacje w mediach społecznościowych.
Praktyczne procedury ratujące życie w każdej szkole.
Raz w miesiącu w Twojej skrzynce mailowej: najnowsze wyniki badań, materiały edukacyjne oraz powiadomienia o nowych projektach.
Materiały edukacyjne
Raporty i publikacje
Scenariusze lekcji
Domowy kodeks
O nas
O Fundacji
Statut
Referencje
Księga znaku
Wykonanie: Maurycy Gast
